Παραγωγική ανασυγκρότηση και επίκαιρα καθήκοντα του ΣΥΡΙΖΑ
Ημερομηνία δημοσίευσης: 15/03/2013
Του Νίκου Γεωργακάκη
«εσείς του ΣΥΡΙΖΑ είστε αντίθετοι σε κάθε επένδυση»
(Εν χορώ όλοι οι μνημονιακοί).
Εισαγωγή
Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, όσο ανεβαίνει η επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ και όσο γίνεται συνείδηση πως μπορεί να προκύψει aκυβέρνηση με πυρήνα τον ΣΥΡΙΖΑ, γίνεται συστηματική προσπάθεια από αντιπάλους, ιδιαίτερα από τις μνημονιακές δυνάμεις, να κατηγορηθεί ότι δεν είναι ικανός να κυβερνήσει τη χώρα, ότι δεν έχει πρόγραμμα, ότι είναι κόμμα αποκλειστικά της άρνησης, αφού π.χ. σε κάθε επενδυτικό σχέδιο λέει όχι.
«εσείς του ΣΥΡΙΖΑ είστε αντίθετοι σε κάθε επένδυση»
(Εν χορώ όλοι οι μνημονιακοί).
Εισαγωγή
Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, όσο ανεβαίνει η επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ και όσο γίνεται συνείδηση πως μπορεί να προκύψει aκυβέρνηση με πυρήνα τον ΣΥΡΙΖΑ, γίνεται συστηματική προσπάθεια από αντιπάλους, ιδιαίτερα από τις μνημονιακές δυνάμεις, να κατηγορηθεί ότι δεν είναι ικανός να κυβερνήσει τη χώρα, ότι δεν έχει πρόγραμμα, ότι είναι κόμμα αποκλειστικά της άρνησης, αφού π.χ. σε κάθε επενδυτικό σχέδιο λέει όχι.
Σε έργα ΑΠΕ, όπου συνήθως υπάρχει αντίδραση από τοπικές κοινωνίες, δεν λέμε ένα απλό όχι, αλλά προτείνουμε εναλλακτικές λύσεις, αντί αυτού, εκείνο, που συναρτάται με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής, με τη φέρουσα ικανότητα κ.λπ. Διατυπώνουμε γενικότερα προτάσεις που εναρμονίζονται με τα χαρακτηριστικά της περιοχής και βεβαίως επιμένουμε τα όποια επενδυτικά σχέδια να έχουν συζητηθεί με επιστημονικούς φορείς και την τοπική κοινωνία
Δεν είναι λίγες φορές που σε τηλεοπτικά πάνελ κακοπροαίρετοι συνομιλητές απευθύνουν στους εκπροσώπους του ΣΥΡΙΖΑ το ερώτημα: “Μα καλά, πέστε μου, ποιο έργο και ποια επένδυση υποστηρίζετε”, εννοώντας βεβαίως ως επενδύσεις κυρίως, τις γνωστές μεγάλες ιδιωτικοποιήσεις στρατηγικών φορέων ενέργειας (π.χ. ΔΕΗ, ΔΕΠΑ, ΔΕΣΦΑ) ή κοινωφελών φορέων (π.χ. ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ) ή μεγάλη δημόσια περιουσία (π.χ. Ελληνικό) που έχουν δεσμευτεί με τα Μνημόνια. Αντί να απολογούνται γιατί σχεδιάζουν ένα τέτοιο ξεπούλημα της χώρας, μας «βγαίνουν» και από πάνω.
Αν εξετάσει κανείς με στοιχειώδη αντικειμενικότητα, τις μέχρι σήμερα τοποθετήσεις του ΣΥΡΙΖΑ σε όλα τα σοβαρά ζητήματα και χωρίς προσπάθεια συγκάλυψης ενδεχόμενα κάποιων άστοχων τοποθετήσεων, θα διαπιστώσει ότι, κατά κανόνα, οι παρεμβάσεις μας, ιδιαίτερα σε κεντρικό επίπεδο, διακατέχονται από αίσθημα ευθύνης και αγωνίας για την πορεία της χώρας σε όλα τα επίπεδα: κοινωνικό, οικονομικό περιβαλλοντικό. Αντίθετα, όσο κι αν προσπαθήσει κανείς, δεν θα βρει μια πρόταση των τελευταίων κυβερνήσεων που να εμπεριέχει και τους τρεις προαναφερθέντες παράγοντες. Όλες συγκαλύπτονται από μια περίτεχνη νομικού χαρακτήρα περιγραφή, που τις περισσότερες (αν όχι όλες) φορές αγνοούν παντελώς κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα.
Αν εξετάσει κάποιος διαχρονικά τις προτάσεις και παρεμβάσεις της Αριστεράς, θα διαπιστώσει ότι κατά κανόνα είχαν το στοιχείο της τεκμηρίωσης, στον βαθμό βέβαια που αυτό ήταν δυνατόν.
Αν εξετάσει κανείς με στοιχειώδη αντικειμενικότητα, τις μέχρι σήμερα τοποθετήσεις του ΣΥΡΙΖΑ σε όλα τα σοβαρά ζητήματα και χωρίς προσπάθεια συγκάλυψης ενδεχόμενα κάποιων άστοχων τοποθετήσεων, θα διαπιστώσει ότι, κατά κανόνα, οι παρεμβάσεις μας, ιδιαίτερα σε κεντρικό επίπεδο, διακατέχονται από αίσθημα ευθύνης και αγωνίας για την πορεία της χώρας σε όλα τα επίπεδα: κοινωνικό, οικονομικό περιβαλλοντικό. Αντίθετα, όσο κι αν προσπαθήσει κανείς, δεν θα βρει μια πρόταση των τελευταίων κυβερνήσεων που να εμπεριέχει και τους τρεις προαναφερθέντες παράγοντες. Όλες συγκαλύπτονται από μια περίτεχνη νομικού χαρακτήρα περιγραφή, που τις περισσότερες (αν όχι όλες) φορές αγνοούν παντελώς κοινωνικά και περιβαλλοντικά ζητήματα.
Αν εξετάσει κάποιος διαχρονικά τις προτάσεις και παρεμβάσεις της Αριστεράς, θα διαπιστώσει ότι κατά κανόνα είχαν το στοιχείο της τεκμηρίωσης, στον βαθμό βέβαια που αυτό ήταν δυνατόν.
Η σφραγίδα της αριστεράς
Η Αριστερά έχει στις παρακαταθήκες της τη μελέτη - βιβλίο του Δ. Μπάτση “Η βαριά βιομηχανία στην Ελλάδα” , πρώτη έκδοση 1947, που σε μια περίοδο δύσκολη και σκοτεινή, όπου τον τόνο έδινε η θεωρία της “ψωροκώσταινας», παρουσίασε τις θέσεις της Αριστεράς για ανάπτυξη της βιομηχανίας στην Ελλάδα. Ας αναρωτηθούμε αν υπήρχε αντίστοιχη μελέτη και σχέδιο από άλλες πολιτικές δυνάμεις του τόπου. Βεβαίως όχι. Τα όποια οικονομικά προγράμματα επέβαλαν ξένες δυνάμεις ή ισχυρές δυνάμεις της εγχώριας οικονομικής ελίτ σε συνάρτηση με τα δικά τους συμφέροντα.
Αξίζει εδώ για ιστορικούς λόγους να αναφερθούμε στην οικουμενική κυβέρνηση στις αρχές του 1990. Άσχετα με τη γνώμη που έχει ο καθένας για τη σκοπιμότητα συμμετοχής, ή όχι, της Αριστεράς στο συγκεκριμένο κυβερνητικό σχήμα, εκείνο που μπορεί να επισημανθεί είναι πως ο ΣΥΝ λειτούργησε με τρόπο υπεύθυνο, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει σοβαρά ζητήματα, όπως η επίλυση του σοβαρού ζητήματος της εποχής εκείνης, των προβληματικών επιχειρήσεων.
Ιδιαίτερα σ' αυτό το ζήτημα,, παρά το σύντομο χρονικό διάστημα, ο τότε υπουργός αναπληρωτής βιομηχανίας Γρηγόρης Γιάνναρος, προερχόμενος από τον ΣΥΝ, διαμόρφωσε σοβαρό σχέδιο αντιμετώπισης των προβλημάτων τους, σε κατεύθυνση επιβίωσης όσων επιχειρήσεων μπορούσαν να επιβιώσουν και να μην οδηγηθούν σε λουκέτο.
Άσχετα με την εξέλιξη που υπήρξε στη συνέχεια, όπου η κυβέρνηση Ν.Δ. οδήγησε τις περισσότερες επιχειρήσεις και βιομηχανίες σε κλείσιμο ή ιδιωτικοποίηση, η Αριστερά έδωσε την εποχή εκείνη εξετάσεις. Παρά τη μικρή συμμετοχή της στην κυβέρνηση, έκανε προσπάθεια για προώθηση των γνωστών την εποχή εκείνη δύο μονάδων πολυαιθυλενίου και χρηματοδότηση του έργου της αλουμίνας με το ποσό των 5 δισ. δραχμών.
Αν αυτές οι προσπάθειες των στελεχών τού τότε Συνασπισμού δεν χαρακτηρίζονται ως σοβαρές και υπεύθυνες για τη χώρα, τότε τι είναι; Είναι ευθύνη της Αριστεράς το ότι:
Δεν προχώρησε το τότε περίφημο πετροχημικό συγκρότημα και η μετέπειτα κυβέρνηση κατόρθωσε! το εκπληκτικό, να πουληθεί το 1993-94 ο πλήρης εξοπλισμός των δύο μονάδων σχεδόν ως παλιοσίδερα αντί του ποσού των 13,5 εκατ. δολαρίων, ενώ σε τιμές 1980 είχε στοιχίσει πάνω από 85 εκατ. δολάρια;
Δεν προχώρησε το τότε περίφημο πετροχημικό συγκρότημα και η μετέπειτα κυβέρνηση κατόρθωσε! το εκπληκτικό, να πουληθεί το 1993-94 ο πλήρης εξοπλισμός των δύο μονάδων σχεδόν ως παλιοσίδερα αντί του ποσού των 13,5 εκατ. δολαρίων, ενώ σε τιμές 1980 είχε στοιχίσει πάνω από 85 εκατ. δολάρια;
* Δεν προχώρησε η μονάδα της αλουμίνας στην περιοχή Θίσβης Βοιωτίας, ενώ ξοδεύτηκαν κάποια δισεκατομμύρια δραχμές για την κατασκευή λιμανιού και την αγορά αντλιών (που και αυτές, όπως με το πετροχημικό, αποθηκεύτηκαν και ουδείς γνωρίζει τι απέγιναν);
* Όλες οι προσπάθειες για εγκατάσταση μονάδων διαχείρισης απορριμμάτων γίνονται βεβιασμένα και χωρίς ιεράρχηση, προκαλώντας αντιδράσεις των κατοίκων των προς εγκατάσταση των μονάδων περιοχών;
Τα παραπάνω είναι ενδεικτικά του τρόπου με τον οποίο προωθούνται, δυστυχώς, πάντοτε οι όποιες προσπάθειες της εκάστοτε εξουσίας: προχειρότητα, αποσπασματικότητα, απουσία κοινωνικών και περιβαλλοντικών μέτρων.
Τα παραπάνω είναι ενδεικτικά του τρόπου με τον οποίο προωθούνται, δυστυχώς, πάντοτε οι όποιες προσπάθειες της εκάστοτε εξουσίας: προχειρότητα, αποσπασματικότητα, απουσία κοινωνικών και περιβαλλοντικών μέτρων.
Οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ διακρίνονται από υπευθυνότητα και γίνεται προσπάθεια να ανταποκρίνονται σε στοιχειώδεις κανόνες που διέπουν διεθνώς την προώθηση μεγάλων έργων. Οι όποιες ενδεχόμενα άστοχες τοποθετήσεις δεν ανταποκρίνονται στην υπεύθυνη και σοβαρή προσπάθεια που καταβάλλει σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ για να βγεί η χώρα μας από το επικίνδυνο αδιέξοδο που την έχει οδηγήσει η ανεύθυνη πολιτική των κυβερνήσεων Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ.
Ναι, αλλά σήμερα τι κάνει o ΣΥΡΙΖΑ; Δεν αντιτίθεται σε όλα τα επενδυτικά σχέδια;
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αντιτίθεται γενικευμένα σε επενδύσεις όπως τον κατηγορούν. Δεν είναι αυτή η λογική του. Μπορεί να αντιτίθεται σε κάποια ακραία σχέδια, που εκτιμάται ότι έχουν σημαντική περιβαλλοντική επίπτωση. Όμως η λογική του είναι άλλη. Συνήθως, όταν απορρίπτουμε ένα επενδυτικό σχέδιο, κατά κανόνα καταθέτουμε τη δική μας προσέγγιση και πρόταση. Για παράδειγμα, σε έργα ΑΠΕ, όπου συνήθως υπάρχει αντίδραση από τοπικές κοινωνίες, δεν λέμε ένα απλό όχι, αλλά προτείνουμε εναλλακτικές λύσεις, αντί αυτού, εκείνο, που συναρτάται με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής, με τη φέρουσα ικανότητα κ.λπ. Διατυπώνουμε γενικότερα προτάσεις που εναρμονίζονται με τα χαρακτηριστικά της περιοχής και βεβαίως επιμένουμε τα όποια επενδυτικά σχέδια να έχουν συζητηθεί με επιστημονικούς φορείς και την τοπική κοινωνία.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αντιτίθεται γενικευμένα σε επενδύσεις όπως τον κατηγορούν. Δεν είναι αυτή η λογική του. Μπορεί να αντιτίθεται σε κάποια ακραία σχέδια, που εκτιμάται ότι έχουν σημαντική περιβαλλοντική επίπτωση. Όμως η λογική του είναι άλλη. Συνήθως, όταν απορρίπτουμε ένα επενδυτικό σχέδιο, κατά κανόνα καταθέτουμε τη δική μας προσέγγιση και πρόταση. Για παράδειγμα, σε έργα ΑΠΕ, όπου συνήθως υπάρχει αντίδραση από τοπικές κοινωνίες, δεν λέμε ένα απλό όχι, αλλά προτείνουμε εναλλακτικές λύσεις, αντί αυτού, εκείνο, που συναρτάται με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής, με τη φέρουσα ικανότητα κ.λπ. Διατυπώνουμε γενικότερα προτάσεις που εναρμονίζονται με τα χαρακτηριστικά της περιοχής και βεβαίως επιμένουμε τα όποια επενδυτικά σχέδια να έχουν συζητηθεί με επιστημονικούς φορείς και την τοπική κοινωνία.
Για τη στάση μας υπάρχουν ντοκουμέντα
Αν ανατρέξει κάποιος στις συζητήσεις των προϋπολογισμών και μελετήσει τα κείμενα των εισηγητών μας (Δραγασάκης, Λαφαζάνης και άλλοι), θα δει ότι δεν στέκονται μόνο σε κριτική αλλά και με συγκεκριμένες αναφορές και προτάσεις τόσο στους κοινωνικούς τομείς (παιδεία, υγεία) όσο και στους παραγωγικούς (π.χ. γεωργία, ναυτιλία, τουρισμός, βιομηχανία, έρευνα κ.λπ.).
Το Πρόγραμμα Δημόσιων Επενδύσεων (ΠΔΕ) και ο ΣΥΡΙΖΑ
Είναι αδιανόητο να ασκούν κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ τα κόμματα της σημερινής τρικομματικής συγκυβέρνησης, ότι δήθεν υπονομεύει την ανάπτυξη, όταν αποδειγμένα υποστηρίζει σθεναρά την ενίσχυση του ΠΔΕ, ενώ τα τελευταία χρόνια οι μνημονιακοί συμβιβασμοί συνεχώς το μειώνουν σε απαράδεκτα επίπεδα.
Είναι αδιανόητο να κατηγορείται ο ΣΥΡΙΖΑ ότι δεν θέλει την ανάπτυξη, όταν με συνέπεια υποστηρίζει την ελληνική βιομηχανία που πλήττεται ή ιδιωτικοποιείται (ΛΑΡΚΟ, ναυπηγεία, χαλυβουργίες, Βιομηχανία Ζάχαρης, Δωδώνη κ.λπ.). Ο ΣΥΡΙΖΑ υπονομεύει την ανάπτυξη ή η κυβέρνηση που με την ύφεση των μνημονιακών πολιτικών, έχει οδηγήσει σε λουκέτα δεκάδες χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενώ παράλληλα δεκάδες επιχειρήσεις (Carrefour Village Roadshow, Αffichage Holding, η Ηenderson που «έσπασε» τη συμφωνία με την Ελλάκτωρ, Cushman & Wakefield, Fnac, Plus, Aldi, Singapore Airlines, British Airways κ.ά.) και μάγκες επιχειρηματίες την «έκαναν» κατά εξωτερικό μεριά.
Ιδιαίτερα αξίζει να αναφερθεί κανείς στο εγχείρημα των εργαζομένων στη ΒΙΟ.ΜΕ. που αποτελεί όχι μόνο αναγκαιότητα αλλά και παράδειγμα προς μίμηση, προκειμένου να αναστραφεί η πορεία διάλυσης της παραγωγικής βάσης της χώρας και να αναδειχθούν νέες μορφές παραγωγικής δραστηριότητας, όπως αυτοδιαχειριστικά σχήματα και συνεργατικές συλλογικότητες, που θα συμβάλουν στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Το εγχείρημα αυτό το στήριξε ο ΣΥΡΙΖΑ από την πρώτη στιγμή.
Ας μην επιτίθενται λοιπόν στον ΣΥΡΙΖΑ οι εκπρόσωποι της τρόϊκας εσωτερικού με τη λογική «η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση».
Η τακτική αυτή θα πέσει στο κενό, θα γίνεται κατανοητή ολοένα και περισσότερο από τον λαό και αυτός θα γυρίσει καθολικά τις πλάτες του στην κυβέρνηση.
Επίλογος - αναπτυξιακή δράση
Την προσέγγιση του ΣΥΡΙΖΑ για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας την περιέγραψε σε αδρές γραμμές ο πρόεδρός του στη ΔΕΘ. Έδωσε το στίγμα και με βάση το μήνυμα που εξέπεμψε οφείλουμε να προχωρήσουμε με γρήγορους ρυθμούς.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας αφομοιώσει την ιστορική εμπειρία και με πλήρη επίγνωση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουμε ως χώρα συνολικά (οικονομικές και τεχνικές δυσκολίες), θα προχωρήσει στον δρόμο της ανασυγκρότητσης της χώρας με όλες τις δημιουργικές δυνάμεις, αφήνοντας πίσω την αποσπασματική, καιροσκοπική και πάνω απʼ όλα συντηρητική αντίληψη και συμπεριφορά για την ανάπτυξη που χρόνια ταλαιπώρησε τη χώρα. Είναι καιρός να μπει ταφόπλακα στον μέχρι σήμερα καιροσκοπισμό και να λειτουργήσουν κριτήρια ήθους και ικανότητας, που τόσο ανάγκη έχει η χώρα μας.
Έτσι στο πλαίσιο αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ με τόλμη θα υπερβεί το πρότυπο ανάπτυξης όλων των προηγούμενων χρόνων που είχε ως αποκλειστικό κριτήριο την κερδοφορία των επιχειρήσεων, αγνοώντας κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια.
Με γοργούς ρυθμούς θα γίνει εξειδίκευση τόσο σε κλαδικό και περιφερειακό όσο και σε επίπεδο παραγωγικών συμπλεγμάτων (π.χ. αγροτοδιατροφικό, τουριστικό, ενεργειακό, βιομηχανικό, κατασκευαστικό), με την αξιοποίηση του πλούσιου και έμπειρου επιστημονικού και τεχνικού δυναμικού που υπάρχει και που δυστυχώς μέχρι σήμερα παραμένει στα όρια των προσωπικών δραστηριοτήτων ή μεταναστεύει στο εξωτερικό απογοητευμένο και γενικότερα όλων των δημιουργικών δυνάμεων της κοινωνίας μας.
Στη σημερινή παγκόσμια τεχνολογική και παραγωγική αναδιάταξη, με φόντο την προστασία του περιβάλλοντος και την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και σε μια στιγμή που όλα στην ελληνική οικονομία γλυστράνε προς το χειρότερο, ο ΣΥΡΙΖΑ θα κινητοποιήσει δυνάμεις απʼ όλο το κοινωνικό και επιστημονικό φάσμα (ειδικοί επιστήμονες από πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα που δραστηριοποιούνται στον ευρύτερο χώρο βιομάζας και βιολογικών διεργασιών, τεχνοκράτες που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας σε θέματα ενέργειας, χημικών και βιολογικών προϊόντων, καθώς επίσης και παραγωγοί βασικών γεωργικών προϊόντων), με κύριο στόχο τη συγκροτημένη και όχι αποσπασματική διαμόρφωση προϋποθέσεων για δημιουργία συμπλέγματος βιομηχανίας παραγωγής βιοενέργειας, βιοκαυσίμων και βιοπροϊόντων.
Ήδη, προς την αναπτυξιακή αυτή κατεύθυνση, έχουν γίνει σημαντικά βήματα, με τεκμηριωμένα επί μέρους αναπτυξιακά σχέδια από επιστημονικές ομάδες του ΣΥΡΙΖΑ για αρκετές περιοχές της χώρας όπως η περιφέρεια Στερεάς, τα οποία και θα πολλαπλασιαστούν. Ο ΣΥΡΙΖΑ, ως υπεύθυνη δύναμη της Αριστεράς, δεν κοιτά στο χθες αλλά, κατανοώντας τις σημερινές ιστορικές ευθύνες του δρα ανάλογα για το αύριο, δημιουργώντας αισιοδοξία στον λαό γιατί ο τόπος είναι «ευλογημένος», διαθέτοντας πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα περιλαμβανομένου και του ανθρώπινου δυναμικού που μπορεί να συμβάλει στην αναγέννησή του.
Στη σημερινή παγκόσμια τεχνολογική και παραγωγική αναδιάταξη, με φόντο την προστασία του περιβάλλοντος και την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και σε μια στιγμή που όλα στην ελληνική οικονομία γλυστράνε προς το χειρότερο, ο ΣΥΡΙΖΑ θα κινητοποιήσει δυνάμεις απʼ όλο το κοινωνικό και επιστημονικό φάσμα (ειδικοί επιστήμονες από πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα που δραστηριοποιούνται στον ευρύτερο χώρο βιομάζας και βιολογικών διεργασιών, τεχνοκράτες που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας σε θέματα ενέργειας, χημικών και βιολογικών προϊόντων, καθώς επίσης και παραγωγοί βασικών γεωργικών προϊόντων), με κύριο στόχο τη συγκροτημένη και όχι αποσπασματική διαμόρφωση προϋποθέσεων για δημιουργία συμπλέγματος βιομηχανίας παραγωγής βιοενέργειας, βιοκαυσίμων και βιοπροϊόντων.
Ήδη, προς την αναπτυξιακή αυτή κατεύθυνση, έχουν γίνει σημαντικά βήματα, με τεκμηριωμένα επί μέρους αναπτυξιακά σχέδια από επιστημονικές ομάδες του ΣΥΡΙΖΑ για αρκετές περιοχές της χώρας όπως η περιφέρεια Στερεάς, τα οποία και θα πολλαπλασιαστούν. Ο ΣΥΡΙΖΑ, ως υπεύθυνη δύναμη της Αριστεράς, δεν κοιτά στο χθες αλλά, κατανοώντας τις σημερινές ιστορικές ευθύνες του δρα ανάλογα για το αύριο, δημιουργώντας αισιοδοξία στον λαό γιατί ο τόπος είναι «ευλογημένος», διαθέτοντας πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα περιλαμβανομένου και του ανθρώπινου δυναμικού που μπορεί να συμβάλει στην αναγέννησή του.
